Spełnienie marzeń kinomana, czyli kilka słów o arcydziele Edgara Wrighta i Simona Pegga

The World's End, reż. Edgar Wright, rok 2013

Zdarzyło mi się już w tym roku obejrzeć filmy wybitne (Du Zhan, Upstream Color i Berberian Sound Studio), zachwycić się niesłusznie niedocenianym obrazem (Passion Briana De Palmy), tu i ówdzie trafić na całkiem imponujące propozycje z rejonów bardziej nawiedzonych (Obecność, The Lords Of Salem), ale żaden z nich nie zaoferował takiej ilości filmowej magii, co The World’s End. Ostatnia odsłona luźnej trylogii Three Flavours Cornetto to kino krystaliczne i najbardziej nieodparty mikst komedii, science fiction i akcji nie tylko całego lata, ale prawdopodobnie ostatnich trzech. Nie żebym się tego nie spodziewał. Pomysłowość i wyczucie różnych konwencji panowie zafundowali już w wybornym pastiszu i hołdzie nurtu zombie (Wysyp żywych trupów) oraz kumplowskiej komedii policyjnej (Ostre psy). Oba filmy, spełnienie młodocianych marzeń Edgara Wrighta i Simona Pegga, w kontekście najnowszej propozycji trzeba jednak traktować inaczej – jako brawurowe posługiwanie się szerokim sztafażem gatunkowym, uwalniające endorfiny u każdego, kto ma w sercu George A. Romero, Kult czy Zabójczą broń. 

The World’s End jest już czymś więcej, bo niezwykle ujmującą opowieścią o nostalgii i gonitwie za młodocianą wolnością, podbitą słodko-gorzką obserwacją o 40-latkach zagnieżdżonych w pozornym komforcie, z którego próbuje ich wydobyć były lider grupy, Gary King (mistrzowsko wykreowany przez Pegga). King, w przeciwieństwie do swoich przyjaciół nigdy nie wydoroślał, żyjąc nieustannie bez ograniczeń i konsekwencji. Jego ubiór, gust i zachowanie nie zmieniły się od czasu młodości – wciąż jest to ten sam czarny płaszcz, ta sama koszulka The Sisters of Mercy. Nie uległ zmianie również cel, bowiem pragnie skończyć to, czego nie udało mu się za młodu, czyli pijacką marszrutę w ciągu całego dnia przez 12 pubów w rodzimym mieście. Zbierając całą bandę, King co rusz wyciąga z magicznego worka dawne rekwizyty i wspomnienia – stary, rozpadający się samochód, wysłużone kasety magnetofonowe - nieustannie przy tym przysparzając sytuacji do śmiechu. Ale są one równoważone nie mniejszą ilością niegłupich refleksji o dorosłości, alienacji i braku celu w życiu.

Przez pierwsze pół godziny film jest perfekcyjną komedią o spotkaniu po latach, by następnie przekształcić się w szalone science fiction w wydaniu apokaliptycznym.  Twist w akcji jest tak nagły, że nawet osoba, która czytała o gatunkowym rodowodzie obrazu może się go nie spodziewać. Wprowadzenie schematów fabularnych kina science fiction posiada oczywiście swój cel. Wzorując się w największym stopniu na Inwazji porywaczy ciał, Wright i Pegg sprytnie wplatają do historii swój komentarz wobec dzisiejszych czasów. W ich ujęciu świat pędzi nieubłaganie ku homogenizacji – wszystko musi być takie same, podporządkowane ścisłym kanonom, nie uznające indywidualnego ducha. Dobitnie podkreśla to komiczna sekwencja, w której protagoniści opuszczając pub trafiają do następnego, który… jest identyczny jak poprzedni. Gdzie indziej z pubu pozostaje jedynie wspomnienie, bo teraz jest dyskoteką. Nie lepiej jest z ludźmi – identyczne pragnienia, sposób bycia, mowa. Także przyjaciele Kinga wpisują się w ten model. Ciężko się mu z tym pogodzić, bowiem żyje on według kreda zapożyczonego z hymnu jego pokolenia, Loaded Primal Scream, samplującego słowa Petera Fondy: We wanna be free to do what we wanna do/And we wanna get loaded/And we wanna have a good time. Utwór ten, tak jak i wiele innych z najlepszej ścieżki dźwiękowej tego roku, w punkt ilustruje tęsknotę za czymś, co już nigdy nie powróci. Doorsi prowadzą wstawionych bohaterów do kolejnego pubu, Kylie Minogue zaprasza na retro disco, a widz w ekscytacji wlecze się wraz z nimi.  

Niemniej imponujące od strony dźwiękowej są sceny akcji. Choreografia walk i ich montaż jest wyborny. Koncept zaczerpnięty z Pijanego mistrza, w którym King i reszta stają się lepszymi wojownikami, im bardziej się pijani, okazał się strzałem w dziesiątkę. Film łączy najlepsze elementy Wysypu żywych trupów i Ostrych psów, by poprzez dojrzalszy i bardziej zniuansowany scenariusz wynieść styl autorów do rangi wybitnej sztuki. 

Pozostając przy słowie autorzy, bo jest ono tutaj jak najbardziej na miejscu, nasuwa mi się jeszcze jedna myśl. Pozycja Edgara Wrighta w świecie kina gatunkowego. Tym filmem udowodnił mi, że jeśli wybierać tego najwszechstronniejszego, najrówniejszego i po prostu najlepszego w tym obszarze, to właśnie jego. Refn powoli zaczyna zjadać własny ogon, zaś Tarantino, choć nieustannie w formie znakomitej, momentami za mocno żeruje na innych źródłach i nie jest w stanie nakręcić czegoś, co chwyci mnie za serce. Wright z pomocą Pegga tego dokonał. Z tego powodu będę niejednokrotnie wybierał się na tournee po angielskich pubach z moim ulubionym komikiem i jego niemniej znakomitymi kompanami. Gra jest warta kufla.   

★★★★